Η απελευθέρωση της Κατερίνης
Στις
5 Οκτωβρίου 1912 κηρύχθηκε επίσημα ο
Βαλκανικός πόλεμος.
Η απελευθέρωση της Πιερίας ανατέθηκε στην VIIη Μεραρχία του Στρατού
Θεσσαλίας, με διοικητή τον Κλεομένη ή Κλεομένους, συνταγματάρχη
πυροβολικού. Η προέλαση του Ελληνικού στρατού άρχισε από τη Λάρισα. Σε
λίγες μέρες η Ελασσόνα και το Σαραντάπορο καταλαμβάνονται από το
νικηφόρο στρατό.
Στις
13 Οκτωβρίου η VIIη Μεραρχία του Στρατού Θεσσαλίας στάθμευε στη
Φουσκίνα (σημ. Αγία Τριάδα ή Ζωοδόχο Πηγή). O λοχαγός Κ. Μαζαράκης
αρχηγός των Σωμάτων των Προσκόπων κατέλαβε τα Στενά της Πέτρας, γιατί
είχε την πληροφορία ότι δυνάμεις του τουρκικού στρατού θα κινούνταν προς
την ίδια κατεύθυνση.
Με διαταγή του Κ. Μαζαράκη, ο Αλέξανδρος Δ. Ζάννα (καταγόμενος - από το
Βλαχολείβαδο- Λιβάδι του Ολύμπου), συνάντησε το μέραρχο Κλεομένη
Κλεομένους στο...
χωριό Άγιο Δημήτριο του παρουσίασε την κατάσταση των επιχειρήσεων και την ανάγκη της άμεσης κίνησης της μεραρχίας.
Ο Μέραρχος, έδωσε αμέσως διαταγή για την αναχώρηση των μονάδων. Πράγματι
τα Συντάγματα της 7ης Μεραρχίας άρχισαν την πορεία τους προς τα Στενά
της Πέτρας, όπου έφθασαν το απόγευμα της 14ης Οκτωβρίου και στάθμευσαν
στην θέση Καρακόλι. Το πρόγραμμά σας περιήγησης μπορεί να μην
υποστηρίζει την προβολή αυτής της εικόνας.
Το πρωί της 15ης ο Μέραρχος έδωσε γραφτή « διαταγή Επιχειρήσεων » :
· Η Μεραρχία πηγαίνει προς Αικατερίνη και Κίτρος (Πύδνα) προς εκδίωξη του εκεί εχθρού.
· Μία φάλαγγα θα βαδίσει προς Κίτρος (Πύδνα) περνώντας από το Χάνι της Μηλιάς, και από εκεί Κεραμίδι - Κίτρος.
· Η άλλη φάλαγγα αποτελούμενη από το υπόλοιπο της Μεραρχίας θα βαδίσει από τον αυτοκινητόδρομο προς την Κατερίνη .
Το πρωινό της 15ης Οκτωβρίου η Μεραρχία ..αναχώρησε για την απελευθέρωση
της Κατερίνης και προχωρούσε κανονικά και χωρίς προβλήματα από την
πλευρά του εχθρού. Γύρω στις 2 το μεσημέρι κι ενώ μονάδα του 20ου
Συντάγματος, πλησίαζε προς το Κολοκούρι (σημ. Σβορώνο) ο ελληνικός
στρατός δέχθηκε σφοδρά πυρά από τα βορειοδυτικά του χωριού, εντελώς
αιφνιδιαστικά.
Τούρκοι στρατιώτες είχαν κρυφτεί στο πυκνό από παλούρια δάσος της
περιοχής και έβαλαν κατά του ελληνικού στρατού, με αποτέλεσμα να
πανικοβληθούν οι στρατιώτες και μάλιστα ένας λόχος άρχισε να υποχωρεί.
Την κατάσταση έσωσε ο διοικητής του 20ου Συντάγματος, αντισυνταγματάρχης
Δημήτριος Σβορώνος, που έτρεξε μπροστά έφιππος και εμψύχωσε τους
στρατιώτες του.
Όμως οι Τούρκοι διέκριναν τα γαλόνια και το βαθμό του και έστρεψαν τα
πυρά τους εναντίον του. Ο γενναίος Σβορώνος τραυματίστηκε βαριά.
Συνέχισε, όμως, έφιππος να επιτίθεται, μέχρις ότου βαλλόμενος διαρκώς,
ξεψύχησε. Το γεγονός προκάλεσε απερίγραπτη συγκίνηση και τόνωσε το ηθικό
των Ελλήνων στρατιωτών (Κερκυραίων και Ζακυνθινών το πλείστον), οι
οποίοι με αλαλαγμούς και γενναιότητα επιτέθηκαν ακάθεκτοι πλέον κατά των
Τούρκων.
Η μάχη κράτησε 3,5 ώρες συνολικά. Ο τουρκικός στρατός κατά τις 5,30 το
απόγευμα αναγκάσθηκε να υποχωρήσει πέρα από τον ποταμό Πέλεκα προς την
Κατερίνη.
Στις 3 τα ξημερώματα της 16ης Οκτωβρίου έφτασε διαταγή του Γεν. Στρατηγείου να επιταχυνθεί η προσπέλαση.
Το 20ο Σύνταγμα προχώρησε Β.Α. της Κατερίνης , ενώ το 19ο παρέμεινε πίσω
στη διάθεση του Μεράρχου. Το πυροβολικό πήρε κατάλληλη θέση στα υψώματα
στο Κολοκούρι για να υποστηρίζει τις κινήσεις του Πεζικού. Η 7η
Μεραρχία πορεύτηκε χωρίς επεισόδια- αφού ο τουρκικός στρατός και πολλοί
από τους Τούρκους της Κατερίνης είχαν εγκαταλείψει τη νύχτα την πόλη.
Στις 7,30 το πρωί της 16ης Οκτωβρίου 1912, ημέρα Τρίτη, τα ελληνικά
στρατεύματα μπαίνουν στην πανηγυρίζουσα Κατερίνη. Οι κάτοικοι από τα
μπαλκόνι των σπιτιών και στις άκρες των δρόμων ζητωκραύγαζαν τον στρατό
που περνούσε από τις κεντρικές οδούς 7ης Μεραρχίας και Μ. Αλεξάνδρου. O
ελληνικός στρατός πορεύτηκε μέχρι τον Κισλά, τουρκικός στρατώνας
(πάρκο), όπου τον υποδέχτηκε αντιπροσωπεία κατοίκων της πόλης με
επικεφαλής τον Επίσκοπο Παρθένιο Βαρδάκα. Ξεχύθηκαν δάκρυα χαράς και
υποδέχτηκαν τους ελευθερωτές με ελληνικές σημαίες, λέγοντας « Χριστός
Ανέστη». Ένας λόχος με τη σημαία και τις σάλπιγγες διέτρεξε την πόλη
παιανίζοντας εμβατήρια και προκαλώντας ακράτητο ενθουσιασμό στους
κατοίκους.
Λαός και στρατός, ανάμεσά τους και ο Δήμαρχος της Κατερίνης Μουχαρέμ
Ρουστέμ, πήγαν στην εκκλησία της Θείας Ανάληψης, όπου τελέστηκε
Δοξολογία για την απελευθέρωση της πόλης από τον Επίσκοπο.
Με ανάμεικτα συναισθήματα χαράς και λύπης , κηδεύτηκαν οι ήρωες νεκροί
της μάχης της Κατερίνης: Δημήτριος Σβορώνος Αντισυνταγματάρχης,
Δημήτριος Νίκας Υπολοχαγός, Λοχίας Βίγκος Θωμάς,
Στρατιώτες: ο ανήλικος Κρητικός Κονταξάκης, Βασίλλας Γεώργιος, Σαράντης
Αντώνιος, Ανευλαβής Β και 6 άνδρες ( Τρύφων Γιαννουλάκης) και 3 γυναίκες
που σκότωσαν φεύγοντας οι Τούρκοι.
Ο στρατός αφού παρέδωσε τη διοίκηση της πόλης στον Λιβαδιώτη Γεώργιο Λαναρίδη συνέχισε την καταδίωξη του εχθρού προς το Κίτρος.
Στο σημείο της μάχης στήθηκε μνημείο πεσόντων, όπου εδώ και 91 χρόνια
κοιμούνται τον αιώνιο ύπνο οι γενναίοι, οι ήρωες της Κατερίνης.
Πηγή